Του Παναγιώτη Σκούτα*

Οι εξελίξεις στο χρηματοοικονομικό πεδίο τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό επέφεραν την τελευταία δεκαετία διαφοροποιήσεις στις στρατηγικές των επιχειρήσεων.
Οι εξαγορές, οι συγχωνεύσεις, οι οικονομικές κρίσεις, τα τραπεζικά σκάνδαλα , η πανδημία, η ενεργειακή κρίση, ο διαμορφούμενος υψηλός πληθωρισμός , η αύξηση των επιτοκίων, δημιουργούν συνέπειες, όπου μία από αυτές είναι να έχει ανέβει πολύ ψηλά ο πήχης του επενδυτικού ρίσκου.
Όλες αυτές οι εξελίξεις γεννούν την ανάγκη να υπάρξει εμπεριστατωμένη χρηματοοικονομική πληροφόρηση για τον ίδιο τον επιχειρηματία , τους δανειστές, τους πελάτες, τους προμηθευτές, τους εργαζόμενους, τους μετόχους, όσοι επιθυμούν να την εξαγοράσουν η θέλουν να συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο.
Η αποτίμηση της αξίας των επιχειρήσεων, εκτός κεφαλαιαγοράς καθώς και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με τις αλλαγές της ταχύτητας κυκλοφορίας των κεφαλαίων , των εμπορευμάτων και των αξιών όχι μόνο σε μια ενδεχόμενη αγοραπωλησία αλλά και στην αποτύπωση της βιωσιμότητας μίας επιχειρηματικής δραστηριότητας που αντιμετωπίζει τον έντονο ανταγωνισμό, είναι αναγκαία προϋπόθεση.
Ο προσδιορισμός της αξίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι δύσκολος γιατί κάθε ένα από αυτά έχει διαφορετικούς σκοπούς -στόχους και η αντίληψη της αξίας περνά μέσα από το πρίσμα αυτών των σκοπών- στόχων.
Η αποτίμηση είναι μια δυναμική διαδικασία που επηρεάζεται από το χρόνο. Μελέτες αποτίμησης δεν πρέπει να λαμβάνονται ως ακριβείς ακόμα και για κοντινό χρονικό διάστημα αν έχουν μεσολαβήσει κρίσιμες οικονομικές μεταβολές που μπορεί να προέρχονται είτε από ενδογενείς παράγοντες ( αποφάσεις και διαχείριση διοίκησης,) είτε από εξωγενείς παράγοντες κάθε είδους, οικονομικούς , όπως (πληθωρισμός-επιτόκιο), κοινωνικούς , περιβαλλοντολογικούς . Κατά συνέπεια ο χρόνος διεκπεραίωσης είναι σημαντικός παράγοντας.
Η αποτίμηση μιας επιχείρησης ορίζει σε μεγάλο βαθμό την βιωσιμότητα της. Αρκετές φορές προκειμένου να εμφανισθούν υψηλά κέρδη από τις διοικήσεις των εταιρειών με σκοπό την μεγέθυνση της αξία τους, οδηγούνται σε πολλαπλές λογιστικές, διαχειριστικές και διοικητικές ατασθαλίες αλλοιώνοντας τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις μέσω της δημιουργικής λογιστικής με σκανδαλώδεις συνέπειες.
Ο υπολογισμός της σωστής και δίκαιης αξίας δεν γίνεται πάντα αποδεκτός από τα εκάστοτε μέρη ανάλογα με τα συμφέροντα τους. Προφανώς κάθε μέθοδος ποσοτικών στοιχείων της αποτίμησης παρουσιάζει ένα διαφορετικό αποτέλεσμα, και εμπεριέχει και το στοιχείο του σφάλματος και της μεροληψίας. Ο καθηγητής Aswath Damodaraο ένας από τους σημαντικότερους «γκουρού» στον κλάδο της αποτίμησης των εταιρειών δηλώνει ότι “η αποτίμηση δεν είναι ποτέ μια διαδικασία όπου απλά παίρνεις τα δεδομένα και τα συνταιριάζεις, αλλά απαιτεί πολλές υποκειμενικές κρίσεις H αποτίμηση είναι κατά ένα μεγάλο μέρος επιστήμη αλλά κατά ένα άλλο επίσης σημαντικό είναι τέχνη”.
Η Αξία μιας επιχείρησης αποτυπώνεται με αρκετές μεθόδους. Αυτή που συχνά χρησιμοποιείται περισσότερο και έχει καθιερωθεί διεθνώς είναι η αποτίμηση της συνολικής αξίας λαμβάνοντας υπ’ όψη τις προσδοκίες για κέρδη, ταμειακές ροές και μελλοντικές αποδόσεις.
Σε κάθε μελέτη αποτίμησης θα πρέπει να χρησιμοποιούνται δύο και τρεις μέθοδοι που θα προσβλέπουν στους λόγους που γίνεται η αποτίμηση σε συνδυασμό με τον χαρακτήρα της επιχείρησης. Το ουσιαστικό είναι ότι κάθε μέθοδος αποτίμησης έχει το δικό της αντίκτυπο σε σύγκριση με την πραγματική αξία μιας επιχείρησης.
Τις περισσότερες φορές η αποτίμηση καθορίζεται από τους μηχανισμούς της αγοράς ( προσφοράς και ζήτησης) . Αν και αυτή η τιμή περιλαμβάνει στρεβλώσεις της ίδιας της αγοράς εντούτοις διαμορφώνεται από υπαρκτές αντικειμενικές παραδοχές, όπως την ανάγκη του πωλητή, την ρευστότητα του αγοραστή, την ανάγκη υλοποίησης ενός επιχειρηματικού σχεδίου, τα φορολογικά κίνητρα συγχωνεύσεων και εξαγορών .
Επομένως από τα παραπάνω γίνεται εμφανές ότι η εκτίμηση της αξίας μιας επιχείρησης είναι μια αναγκαία ουσιαστική πληροφορία για όλους αλλά δεν είναι εύκολο να βρεθεί μια αξία που να αντιπροσωπεύει και να καλύπτει τις ανάγκες και τις προσδοκίες όλων.

Ο Παναγιώτης Σκούτας *
είναι Σύμβουλος ανάπτυξης
και βιωσιμότητας επιχειρήσεων
του Αναπτυξιακού Κύκλου